Het is geknoei aan beide kanten. De muurschilderingen missen draagvlak. Aldus een van de bewoners van Princenhof die zich breed gesteund weet. 

Door Rinie Maas 

Wat is hier gebeurd? Hebben woningbouwvereniging en gemeente Breda het op een akkoordje gegooid? Het dossier rept over een informatieavond hierover. Waarom wordt dan gezegd dat men er niet in gekend is. Heeft men alleen de naastgelegen woningen uitleg gegeven in plaats van ‘de woonomgeving?’ Is het ontbreken van draagvlak en de wrevel achteraf te wijten aan het resultaat?
Het resultaat is, zonder de kunstenaar te desavoueren, misschien vooral onbegrijpelijk. Mooi of niet mooi is nogal subjectief, hoewel het ook zeker waar is dat smaak wordt gevormd. Het begrip ‘mooi’ of niet ‘mooi’ is een persoonlijke zaak; is niet te bespreken maar juist nergens anders wordt zo gediscussieerd als juist daarover. In de publieke ruimte gelden eisen van kwaliteit. Dit is het geval met de decente en chique dichtregels van Yvonne Né in het Westeinde. 

Wat hier laboreert, laat zich niet zo gemakkelijk omschrijven omdat de maker gevoel heeft voor contrast en kleurstelling, zij het wel erg heftig. In eerste instantie als passant kijk je verwonderd. Wat zich snel wijzigt in verbijstering. Omdat het begrip voor het schilderwerk, na nog eens èn nog eens kijken, zich niet aandient. Omdat je in de eeuwigheid niet kunt bedenken wat dit voorstelt. Wat de kijker ziet is: chaos en chaos staat op gespannen voet met acceptatie.
Vandaar de opschudding in Princenhage? Wat de boer niet kent vreet ie niet? Is de woede over de muurschilderingen te wijten aan onbegrip? Aan het feit dat een mooi uitzicht vanuit Princenhof is bedorven? Omdat er een kaartje bij moet hangen wat het voorstelt? Wordt het verweer mede gevoed door de facebookcultuur waarin alles wordt gedeeld met de duim omhoog zonder dat men zich, met de druk op de knop, bewust is waar men voor of tegen is? Ook facebook en de opportune slogans zijn aan slijtage onderhevig, getuige de bewoners: “Met al dat gedoe op face book hebben we geen f... te maken”. Ze zeggen dat zij ermee zitten, dat ‘de stad’ veel en veel strenger moet zijn wat in de woonomgeving verantwoord is en wat niet. In een grotere context. 

Een persoonlijke notitie: gedurende 25 jaar welstand ben ik gewend geraakt, door deskundigen op het terrein der kunsten daartoe “opgeleid”, om niet à priori met voorstellen mee te gaan. “Over uw plan/voorstel is aan het college van B&W een afwijzend advies uitgebracht”. Professioneel moest ik dat zelfs diverse keren per uur overbrengen en dat was eventjes wennen. Bij de krant probeerde ik in principe door hoor en wederhoor iedereen zoveel mogelijk te ‘‘bedienen’’.
Want twee partijen horen is het principe. Nu moest ik ingevolge de procedure eenzijdig zeggen: “Dit gaan we niet doen!” en na een half jaar secretaris zijn, ziende hoe stapels voorstellen het aanzien van de stad bedreigden, was het niet vervelend maar zag ik dat het zeer wel nut had en ontlastend voor het algemeen belang, dat vóór het privé belang gaat, om niet alles toe te staan. Wellicht had de welstandscommissie in de oude tijd teveel zeggenschap over kleine dingen en de wet is er niet om het de burger moeilijk te maken. Nu lijkt het dat de commissie niets meer te adviseren heeft dan wel niet meer bestaat.
Had Princenhage desgewenst zelf maar aan de bel getrokken. Met haar advies eerst een proefopzet te maken van de muurschilderingen die het dorp aan het Hagehof ontsieren. Ze hebben geen draagvlak, horen we. Wie kan een gebit op een gevel in verband brengen met Princenhage als tuindersdorp van weleer? Omdat we knollen van het veld en radijsjes tussen onze tanden vermalen? Geen mens die het snapt. Een tijdje terug heb ik wat onderzoek gedaan en ik ga dat niet opnieuw doen. Ik las de vele pagina’s en concludeerde toen het volgende: dat hoe dan ook een extern bureau zich het stadskantoor heeft ingelobbyd en de wethouder c.q. het stadsbestuur heeft wijsgemaakt dat Breda met Gaudi- en Pisccaso taferelen van wereldtalenten ‘de blitz’ gaat maken.
Van de heer H. Hoogers las ik in een ingezonden brief in BN/DS van 9/1-2018 een reëler gedachtegang. Ik citeer het tweede deel van zijn grief dat de schildering op zich betreft. “Beste gemeente, destijds is ons (bewoners Princenhof) geen toestemming gevraagd voor dat schandalige uitzicht op die muren”. De briefschrijver vraagt de gevels in ere te herstellen nu deze gerepareerd moeten worden na het afschuwelijke incident dat hier plaatsvond. 

Het idee dat beeldende kunst in de meeste gevallen onterecht tot protest kan leiden en graffiti tot verloedering kan bijdragen is al jaren tachtig in een welstandsrapport hierover aangetoond. “Weg ermee!”, schrijft de heer H. Hoogers die radicaal voor schoonschrobben is. “Hierdoor kunt u het aanzien van de stad weer ophalen inplaats afbreken”. Hiermee zegt hij wat de commissie welstand in de 30 jaar dat zij nog werd geraadpleegd oordeelde: “Dat dit soort uitbeeldingen een prima functie hebben ter beoefening van de kunsten op een industrieterrein”. Conform Hoogers. Dat je een uitblinkende uitbeelding toestaat is anno 2018 dan weer wel leuk. Er hoeft géén rigide streep doorheen. Maar het oordeel hierover moet streng en terzake kundig zijn. Het externe bureau mag vinden dat het leuk is dat een artiest een schildering bij zijn cvtje mag schrijven. Maar….dient het ook dorp en stad?
De publieke ruimte stelt hoge eisen. Hij is van ons allemaal. Toegegeven dat er ook zeer wel geslaagde uitbeeldingen zijn (Belcrum, Ginnekenweg) die voldoen aan de eisen van kwaliteit op zich en in verband met de omgeving. Echter, in Princenhage worden deze (nog) niet gehaald. Ars longa! De weg naar de kunst is lang. De muren zandstralen en een voorstel voorleggen waar de bewoners grosso mode mee kunnen instemmen is geen onredelijk verlangen. Nu verdeelt zij de buurt instede deze te verenigen en te verbinden en blijven, in Aogse tuinderstermen gesproken, de gewraakte muurschilderingen, een twistappel. 

Rinie Maas
(Secretaris van de welstandscommissie Breda (1973-1998)