68 Jaar Mariakapel Princenhage. Baken dat leeft en ontroert (11.9)
Het is een fier gebouwtje: het Mariakapelletje aan het Esserplein, een al 68 jaar bestaand baken dat leeft en ontroert.
Door Rinie Maas
Het staat er lief en aandoenlijk: het kapelletje met het zinken dak. Het is ook een manifest gebouw; goed hierdoor te weten dat de Joods Christelijke cultuur grond van ons bestaan is. Het gebouwtje vertedert op slag voor haar of hem die het voor het eerst ziet. Zonder overdaad geeft het te kennen dat hier met de Moeder Gods kan worden gesproken over een intentie die ieder mensenhart heeft.
< Deelnemers aan de Sacramentsprocessie liepen elk jaar langs de kapel. (Stadsarchief Breda)
Theotokos Het gebouwtje is in één gebaar geplaatst. Met wit gemetseld fries en de toegang in een fraaie natuurstenen lijst. Misschien is het monumentje voor menigeen als een voetnoot in de bladzijde van een boek maar voor vele anderen is het gevoelsmatig onvervangbaar voor de eeuwigheid. Het kapelletje is qua opzet en bouw in zekere zin teder van karakter; het weert niet af; het toont allerminst ‘zwaar’ en dat zou ook niet passen bij Haar. Bij de vrouw die na de dood van haar zoon haar leven in aardse eenzaamheid sleet. Naar het lijkt in aanvaarding zoals dit haar hele leven kenmerkt. Zij was al, volgens de schriften, Theotokos; Godbarende. Ze moet vol moederlijke zorg, soms verontrust over zijn uitspraken en wellicht tot ouderlijke vermaan tot matiging geneigd, zijn openbare leven hebben gevolgd hoe gewijd zij ook was. Maar haar zoon wordt uitzonderlijk; verlossend en geniaal en vanaf dan heeft Maria, vanuit een diep besef dat zij Hem moet delen met de wereld; haar lot aanvaard, erin berust en gezwegen. Zij is bij Hem in zijn zwaarste uren aan het kruis. En dat beneemt miljoenen de adem. Zijn hemelse vader mag hem verlaten hebben. Zij blijft!
Maria-monogram De kapel ontlokt een glimlach met die bekronende ui met kruisje op het verdiept liggende dak door achtkantige muurtjes gedragen. Het gietijzeren monogram van de Moeder Gods boven de entree. De kapel herinnert aan heden en verleden. Bloemen en kransen verhuizen van de St. Martinuskerk naar de kapel na huwelijk en uitvaart. Naar de door Frans Verhaak uit hardsteen gebeeldhouwde Maria. De Moeder van Altijd Durende Bijstand heeft haar kindje op de linkerknie. Het is een voorstelling van moeder en kind die ontroert. Het markante gebouw, dat zich totaal niet stoort aan ontkerkelijking, hebben Princenhagenaars betaald. Uit dank dat de oorlog voorbij was.
Haar betekenis Zie ik de Mariakapel aan het Esserplein en brandden er kaarsjes dan lijkt een vriendelijk briesje op te steken maar het is anders: er waait iets van vrede in mijn hart. Kleinzoon Ties uit Doetinchem steekt met opa kaarsjes op en dat is een fascinerende bezigheid. Totdat er heet kaarsvet op zijn hand lekt. Dan wordt Ties heel erg obstinaat. Een verhaaltje op het bankje brengt uitkomst. Frans de Kapper is een van de bezoekers. Hij steekt een kaarsje op en zegt: “wat moet je tegenwoordig nog anders doen?”….Waarmee hij de betekenis van de kapel heel reëel weergeeft. Het gevoel voor Maria en haar knusse onderkomen gaat diep. “God weet alles. Maria begrijpt alles”. Dat is de diepere gevoelslaag die gelovige én ongelovige bij Haar tot een moment van bezinning brengt. 11 September a.s. gedenken we ook dat de Mariakapel in 1994 tot Vredeskapel werd gedoopt en de grote restauratie van 2005 die plaats kon vinden door de inzet van Arie Roobol, de Wijkraad en de vele vrijwilligers waaronder Piet Hector. Het herinnert aan het lof in de tuin van de familie Povel in 1949.
Verbindend De plek is verbindend. De bevrijding wordt er ieder jaar herdacht. Tijdens 75 jaar Princenhage in Breda, de expositie, sprak Jos Schlangen over de sprekers daar. Onder hen Arie Roobol, Hervormd. “Het kost ons en Arie kennelijk geen moeite oeucomenisch te zijn”, zei Jos. Althans woorden in die geest. Want de inventieve Princenhaagse ondernemer had voor de kapel de bevrijdingsceremonie geleid. Dat de kapel op orde gehouden wordt door de hofmannen en Walter van Hooijdonk en zijn mannen maakt van de Mariakapel een plek die goed voelt ook al zijn de intenties van verschillende aard. De ene huilt er bittere tranen. De ander dankt Maria vanwege een geboorte na jaren. Feest!
Hoe onvergetelijk feestelijk de inwijding en inzegening van de kapel door de Groen-Wit voetbal kapelaan Koopmans op 11 september 1949 leest u in het Dagblad de Stem van 12 september 1949.
Het oorspronkelijk adres van de kapel was was Haagweg 383 bis Princenhage. Opdrachtgever was de Katholieke Actie, Parochie van de H. Martinus Princenhage, gem. J.H.M.M. Povel, industrieel en schoonzoon van de bekende Princenhagenaar Stulemeyer, die indertijd nog woonde in het huis 'Haghehoeck ' aan het Esserplein/Haagweg 385. Frans Verhaak maakte het Mariabeeld met kind. De wandschilderingen waren van de Benedictijner Zuster JonkvrouwChristine van der Meer de Walcheren-Verbrugghe. De kapel is na een grote opknapbeurt in mei 2005 plechtig weer in gebruik genomen. De oorspronkelijke muurschilderingen zijn toen verdwenen.
