Een nieuw Onze Vader ? Vanaf 27 november bidden we in de rooms katholieke kerk het Onze Vader iets anders dan we gewend zijn. Er is een nieuwe vertaling gemaakt van het eeuwenoude gebed. Waarom? Hoe zo? Een vertrouwen gevend gebed Voor veel katholieken zijn het Onze Vader en het Weest Gegroet Maria de meest vertrouwde gebeden die zij bidden. Zelf ben ik erg aan beide gebeden gehecht. Het Onze Vader is mij zo dierbaar dat ik het dagelijks bid; stilletjes voor mijzelf of samen met anderen. Soms aarzelend en soms uit volle overtuiging, maar altijd vanuit mijn hart. Dit dagelijks gebed helpt mij om mij weer met Gods Liefde verbonden te voelen.
Nooit zal ik de man van ver over de tachtig jaar vergeten. Maandenlang was hij ernstig ziek en aan het bed gekluisterd. Vanwege zijn ziekte kon hij nog amper spreken, maar hij begreep nog precies wat je tegen hem zei. Om de veertien dagen kwam ik bij hem langs en hebben we samen het Onze Vader gebeden. Die woorden kon hij nog uitspreken. De laatste weken werd hij angstig en onrustig. In die angstige tijd heb ik voor het laatst bij hem gebeden. Ik was verrast door de rust die over hem kwam en hij kon het leven loslaten. Kwam het door het gebed? Het moet hem zeker vertrouwen gegeven hebben.
Het Onze Vader is zonder twijfel een van de belangrijkste christelijke gebeden. We leren het aan onze kinderen. We hebben het vaak zelf als kind van onze ouders geleerd en die weer van hun voorouders. In de bijbel lezen we dat Jezus zelf het aan zijn volgelingen heeft geleerd. Hij heeft hen leren bidden met die eenvoudige woorden. Hij sprak God aan met de intieme woorden: “Onze Vader”. Zo dichtbij was Gods Liefde voor hem. Wanneer wij het nu nog steeds bidden ervaren wij hoe dichtbij Gods Liefde ook bij ieder van ons kan zijn.
Een nieuwe vertaling Oorspronkelijk is het gebed door Jezus uitgesproken in zijn eigen taal uit die tijd, het Aramees. De oudste bekende tekst die wij kennen is in het Grieks. Die tekst is weer vertaald in het Latijn en daarop weer in het Nederlands. De geschiedenis laat zien dat iedere plaats en iedere tijd een eigen herkenbare vertaling wil maken. Want taal is constant in beweging en aan verandering onderhevig, zoals mensen dat ook zijn. In het Nederlandse taalgebied gebruiken Nederlanders en Vlamingen, protestantse, orthodoxe en katholieke christenen ieder een eigen vertaling. Dit maakt het samen bidden soms moeilijk. Na het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-65) heeft de wereldkerk aan de bisschoppen van Vlaanderen en Nederland gevraagd om tot een gezamenlijke versie te komen van het Onze Vader. Met de bedoeling om gemakkelijker samen te kunnen bidden en ook om het gebed voor de jonge generatie beter verstaanbaar te maken. Vandaar dat deze nieuwe vertaling is gekomen voor de rooms katholieken zowel in Vlaanderen als in Nederland. Jammer blijft voor mij wel dat we (nog) niet met de protestanten tot een gezamenlijke nieuwe versie zijn gekomen. Dat had ik nu ook graag gezien: een nieuw oecumenisch Onze Vader. Wat is er veranderd? Wanneer we de nieuwe vertaling naast het bekende Onze Vader leggen, zien we dat slechts twee regels iets veranderd zijn. Kijk maar: Onze Vader, die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd, uw rijke kome, uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schulden zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren, en breng ons niet in beproeving maar verlos ons van het kwade. Amen. De nieuwe vertaling van “schulden” en “schuldenaren” staat dichter bij de oorspronkelijke tekst die Jezus ons gegeven heeft. Jezus vraagt ons om te bidden dat God onze schulden vergeeft, zoals wij de mensen vergeven die iets aan ons schuldig zijn. De oude tekst zette de mens minder in het middelpunt. Je kon het lezen alsof het om de schuld ging die je moest kwijtschelden; minder om het vergeven van de persoon.De oude tekst was veel meer een algemene omschrijving. Alleen zal voor Nederlanders het woord “schuldenaren” minder bekend zijn dan voor Vlamingen. Verder zijn de lastige woorden “leid ons niet in bekoring” vervangen door “breng ons niet in beproeving.” Het was altijd moeilijk uit te leggen wat bekoring nu precies is. Kinderen kennen het woord niet. Vaak werd ook gedacht dat het iets met seksualiteit te maken zou hebben (bekoorlijk). Beproeving vraagt ook om uitleg: het gaat erom dat wij mensen verantwoordelijk zijn voor onze eigen daden. Regelmatig worden we in ons leven op de proef gesteld en neigen we verkeerde keuzes te maken. We bidden dat God ons mag beschermen wanneer we vinden dat we op de proef worden gesteld. Dat God ons mag helpen om te doen wat echt goed voor ons is en ons te verlossen van het kwade. Blijven bidden Natuurlijk zullen ouderen het Onze Vader blijven bidden met de vertrouwde woorden die hen zo dierbaar zijn. De oude, bekende woorden zullen hen steeds opnieuw vertrouwen blijven geven. Wanneer ons geloof bij de tijd wil blijven, is het nodig dat we soms oude woorden en oude gebeden vertalen naar de huidige tijd en samenleving. Daar moeten we geen schrik voor hebben, ook als het om zo’n intiem gebed gaat als het Onze Vader. En voor de jonge generatie kan het een gemakkelijk hulpmiddel zijn om te leren bidden. Want bidden helpt om vertrouwen te krijgen: in het leven, in jezelf, in anderen en in Gods Liefde. Pastor Adrie Lint.
Het Onze Vader
Oei! Het Onze Vader verandert. Het lijkt een kwestie van enkele woorden. Waarbij een werkelijk schitterende uitleg van Adrie Lint op deze site. En we stappen er razendsnel overheen als we in de Middellandse zee moeten springen om een kindje het leven te redden. Maar toch…maar toch…het Onze Vader is niet zomaar iets. Het is door Jezus in het Aramees uitgesproken. “Op heel eenvoudige wijze”, stelt Adrie. Klopt! Natuurlijk het zijn, nogmaals, te midden van het woeden van de wereld futiliteiten, de wijzigingen. Maar toch…dus. Het is een kwestie van taalgevoel. Als het om eenvoud gaat vond ik het oorspronkelijke Onze Vader directer en beter. Het zal wennen hoor! Maar ik vind het Vlaamse anachronisme ‘schuldenaren’ niet simpel. Ik vind het ook niet mooi. Het werpt het zo realistische gebed in een veeg oubollig uit de tijd. Natuurlijk vloeit het leven en beweegt de taal mee. Maar wijs mij één puber aan die beseft wat schuldenaren zijn. Hoe ‘ouwelijk’ klinkt dit woord. Ik vind het veel mooier en simpeler zoals het was …”en vergeef ons onze schuld zoals wij ook aan anderen hun schuld vergeven”. Schuld is ook mooier voor zover schuld mooi kan zijn. “Schulden” maakt het zwaarder en dat heeft Jezus wellicht nìet gezegd. Bovendien schuld is schuld en daar is geen meervoud voor nodig. Teveel theologie! En dan het zinnetje dat nog wat vraagt voor we dat hebben eigen gemaakt…en breng ons niet in beproeving… Schrijf ik een boek dan word ik ‘beproefd’. Op bloed en zweet, op bijten en verbijten. Ik lijd pijn. Maar…zonder pijn maakt een schrijver niets, aldus onze nationale stilist Gerard Reve. Om verder te komen in het leven van alle dag móeten we beproefd worden. En we maken aldus toch ook goeie keuzes; niet slechts verkeerde? Beproefd worden heeft van boven naar beneden gezien bovendien ook een andere betekenis. De term is verwarrend. Ook hier vond ik “leid ons niet in bekoring” duidelijker. De connotatie met verleiding ligt voor de hand. Juist in deze oversekste tijd met zijn zeer ernstige gevolgen van misbruik (ook door de voetbalsport) zou ik het woord ‘bekoring’ hebben laten staan. In de kerk bij elkaar ga ik natuurlijk het nieuwe Onze Vader bidden. Maar persoonlijk hou ik het toch bij het oude en o zo mooie Onze Vader.
Schrijver Rinie Maas | 
