Waterput
En een doodlopende weg die er naar toe leidt. Verlatenheid, eenzaamheid en niet het geringste comfort waardoor hij dicht bij de bergbewoners staat. Edu Schol: “Zijn eerste werkje was het graven van een waterput. Maar als je geen verstand hebt van hoe de waterstromen in die Pyreneeën lopen dan gebeurt het dat je op een compleet verkeerde plaats graaft. De communistische buurman laat hem aanrotsen; krijgt medelijden en maakt hem erop attent dat het grondwater in de Pyreneeën, eeuwenoude bergen, die de wijsheid van een oud volk hebben, zich anders verzamelt. In de plooi tussen twee rotsen heeft Jos succes. Zuiver wellend water. Met de kracht van een Heracles leidt de keienbeul het water door een uitgehouwen loop van vele meters naar het Romaanse bouwwerk. De duivenpoep spoelt hij eruit. Hij vult het wijwatervat, zegent het en prevelt het kruisgebedje. “Ik ga de kerk opnieuw bouwen, letterlijk”, denkt Jos fel en enigszins ijdel. “Net als St. Franciscus in zijn tijd.”

Katharen
Wat een onderkomen canaille. Maar wel een Godshuis; getuigenis van de Romaanse bouwkunst in het land van Kruisvaarders en Katharen. “Hoe verstofter, hoe mooier en belangrijker”, bedenkt onze pastoor als hij ziet wat hij moet slopen en breken en opbouwen om de kerk weer toonbaar te maken. Hij spreekt zich moed in. Want het is nodig van spieren kabels te maken wil hij beul en bouwer zijn. “Bouwer moet ik zijn”, overweegt Jos Sommen ernstig. Alles wat hier verslonst en bijna vergaan door mijn handen gaat moet van ongekende schoonheid zijn geweest. En…op dat moment staat de pastoor oog in oog met de Christus aan het kruis die lijkt te zeggen: “Kijk mij eens aan goede vriend”. De pastoor, die op de motor (later solex) overal de bewoners in de bergen een hart onder de riem steekt, heeft inmiddels elektriciteit aangebracht. Hij zet het licht van de bouwlamp vol op het crucifix. Onder de geloken wimpers kijken twee ogen van de Gekruisigde hem in alle rust aan.

Kruisbeeld
Vanaf dan gunt hij zich nauwelijks rust om de kerk in zijn oorspronkelijke staat te brengen. De communist ziet hoe jaar na jaar, en dag na dag, uit de grond precies hetzelfde prachtige en intieme kerkje ‘wast’ als een lente-boom zoals zijn voorouders dat hebben gekend. Een wonder! Nu het dak er weer op zit en de duiven hooguit nog in de gerestaureerde klokkentorens kunnen landen besluit de pastoor het nog altijd door het gevogelte enorm vervuilde Christusbeeld ter hand te nemen. In huis en in de smederij aan de Boschstraat en Oosterstraat heeft Jos nooit anders dan de ten hemel gerichte, smekende blik van de lijdende Christus gezien. Wat hij in zijn handen houdt slaat alles. Het is bij nader inzien een eeuwenoude triomferende Christus. Een historisch kunstwerk uit de 11e eeuw. Meegebracht uit het oosten door de kruisvaarders die op de top van de berg een kasteel hadden.

(Wordt vervolgd...)

Kijk hoe hij een Romaanse bouwval veranderde in een een prachtige kerk: