princenhage.net

Onze pastoor Bouman was een vooruitstrevend man

Pastoor Bouman uit Princenhage heeft in 1946 een woordje meegesproken over de aanleg van de nieuwe verkeersweg naar Moerdijk/Zevenbergen, thans A 16 geheten. Meer nog bij de tot standkoming van de Moerdijkbrug in de crisisjaren in 1936 toen de staat werkgelegenheid creëerde. Dat is op de kop af zeventig en tachtig jaar geleden. We kijken er hier op terug.

Door Rinie Maas

De schrijver Dré Graauwmans uit Ulvenhout trok alles uit de kast om een verbinding met Brabant tegen te houden. Hij zag de bui hangen. Zijn liefelijke Brabant waarvan hij in een aantal boeken getuigde zou veranderen en er was een ding waar Dré tegen was en dat was verandering. Koningin Wilhelmina opende precies 80 jaar geleden (film) in december 1936 de Moerdijkbrug. Met verkeersbrug was de verbinding toen compleet. Ook in Breda was het feest op het stadhuis. Bij de opening was het de langste brug van Europa. Voor de scheepvaart had de brug aan de Brabantse kant een draaiconstructie. In 1940 en 1944 werd hij gebombardeerd.

In 1946 werd de spoorbrug hersteld en op ietwat provisorische wijze was dat al gebeurd met de verkeersbrug. De materiaal tekorten speelden namelijk een rol. De eerste Moerdijkbrug over het Hollands Diep werd gebouwd in 1871, 145 jaar geleden. Deze gravure geeft daarvan een beeld. Deze eerste verbinding was voor de trein. Want auto’s waren er nog niet. De enkelsporige vakwerkbrug bestond uit veertien boogvormige overspanningen.

In de jaren dertig was het zover dat er met de auto werd gereisd. De paar duizend auto’s die de brug toen moest dragen moeten licht als een veertje zijn geweest. Koningin Wilhelmina opende die brug op 12 december 1936. Vanaf toen ontstond “boven” en “beneden de Moerdijk” en bij monde van de Dré aanhangers dat de rook die er vandaan kwam nog niet deugde. Om tegenstanders van die categorie mee te krijgen deed d’n Dré, bij gebrek aan jurisdictie, een beroep op pastoor Bouwman. De boerenschrijver dacht aan support. Maar daarbij kreeg d’n Dré het deksel op zijn neus.

Tegen een mooie nieuwe weg zijn? Geen denken aan, sprak pastoor Bouman. Denk alleen eens aan die zwaar zieke mensen die veel sneller medische hulp en onverhoopt uit mijn handen het H. Oliesel kunnen krijgen. Dat de in 1978 vernieuwde brug waarover dagelijks 140.000 auto’s gaan de staalprijs 1980 zou krijgen kon de pastoor toen niet vermoeden; nog minder dat op een derde brug de Hoge Snelheidstrein zou passeren met 300 km per uur. Met tientallen vrachtauto’s met zand werd getest of de brug de trein wel kon houden. Er werd gevreesd dat hij enkele centimeters zou doorbuigen maar de prestigieuze staalprijs was niet voor niets gegeven; voor het oog onzichtbaar boog de brug 12 mm door. Dat was in 2006 waarmee we in de moderne tijd zijn beland.

Het bezwaar dat het verkeer de H. Mis zou storen wuifde hij weg met de opmerking dat de licht snorrende automobielen geen enkele beletsel waren voor Godsvruchtige aandacht. Of meegespeeld heeft dat pastoor Bouman geen grote wandelaar was en zich graag liet vervoeren door Broer Marijnissen, de groenteboer van de Aogse Markt en Woutje Boemaars, de vrachtrijder van Princenhage, die in zijn eigen auto pastoor Bouman overal naar toe reed, weten we natuurlijk niet. In ieder geval had de goede herder van ’t Aogje oog voor esthetica. Dat gold niet alleen voor de ramen in de St. Martinuskerk maar ook voor de Moerdijkbruggen die hij indrukwekkende kunstwerken noemde ten gunste van het volk en de vooruitgang. Zijn standpunt was duidelijk.

Aanvankelijk reden er, bij aanleg van de nieuwe rijksweg, enkele duizenden auto’s over de nieuwe Moerdijkbrug. Dat nam gaandeweg jaarlijks met tienduizenden voertuigen toe vooral toen de rotonde tot stand kwam om een verbinding tot stand te brengen met Zundert en Antwerpen en voor de afslag over de Graaf Engelbertlaan naar Breda. Rest de vraag hòe de nieuwe rijksweg, thans A 16, werd aangelegd? Er was zand voor nodig. Daaraan danken we de kuil bij Beek in 1939 nog Princenhage. Dat had voeten in aarde maar er kwam vanaf die tijd geen schop aan te pas. Reeds onder WO 2 konden de Duitsers zich terugtrekken naar het Maasfront over een zandweg. Hoe die zandweg en die imposante kuil er kwam, die we kennen als ‘de kuil’ leest u in een volgend artikel.

Overige nieuwsberichten