Op 25 augustus j.l. ontviel ons een markante Princenhaagse persoonlijkheid, Leo Touw. Gedurende de oorlogsjaren heeft hij alle gebeurtenissen meegemaakt van het verzet in de regio, tot aan de tragische overval op de post aan de Vloeiweide in Rijsbergen. Bij die overval kwamen 5 verzetstrijders om het leven, waaronder zijn broer Henk Touw en Paul Windhausen en dat maar op luttele dagen voor het einde van de oorlog in oktober 1944. In de jaren erna hield Leo de herinnering aan die helden hoog en levendig waarvoor wij hem allen dankbaar zijn. Moge hij rusten in vrede.

Die gebeurtenissen worden meeslepend en in detail beschreven in het boek 'Het verbeten verzet op de Vloeiweide' van de Princenhaagse auteur Rinie Maas. Te bestellen op de website. 

Leo heeft in een drietal interviews het verzet in Princenhage op indringende wijze verteld. Wie die emoties wil meemaken kan dat doen door te kijken naar die vastlegging door het Oral History Project Breda, gepubiceerd door het Stadsarchief:

Deel 1: Radio amateurs in verzet, deel 2: De reacties van de Duitsers en tenslotte
deel 3: Het drama van de Vloeiweide

In memoriam Leo Touw 

“PAPA IK WEET DOOR JOUW VERZET STEEDS MEER VAN JOU” 

In de geest van Stef Blok getuigde Han Touw, een van de vier kinderen Touw, die op hun eigen wijze van hun verdriet uiting gaven, dat hij steeds meer van zijn vader was gaan houden en ook meer van hem wist naarmate hij kennis had genomen van zijn verbondenheid met het verleden. 

Door Rinie Maas 

Met Leo Touw is de laatste verzetsstrijder van de Vloeiweide op 87-jarige leeftijd overleden. Het getuigt van liefde en respect dat zijn zoon Han Touw tijdens de druk bezochte crematie, in aanwezigheid van de Stichting Vloeiweide heeft gezegd “Papa ik lijk steeds meer op jou”. Weliswaar verwees hij tijdens de receptie voor innige deelneming humorvol alleen maar naar zijn hoofd. Alsof alleen zijn kale kruin daarmee van doen had. Maar tijdens de plechtigheid zei zijn zoon letterlijk dat hij zijn vader nog beter had leren kennen door het boek ‘Het verbeten verzet op de Vloeiweide’. 

Troost
Meer dan waarschijnlijk gaven hiermee de kinderen uiting aan de gedachten van de vele aanwezigen. Voor Anneke Couvreur en Ria Bakker op hun beurt moet het een troost zijn geweest dat het gezin Touw, bij leven, zo de steun van Jan Smit uit de Esserstraat tijdens dat laatste moeilijke oorlogsjaar 1944 heeft ervaren. 

Ondanks een bijna ijzeren wandel – en tennis- conditie is de oud verzetsman, die goed 14 jaar was toen zijn broer Henk vanaf 1940 de Duitsers op allerlei manieren een hak zette, in de vroege middag van 25 augustus heengegaan. “Papa, je kunt nu gerust zijn. Je bent nu bij je Gonnie”. 

Leo Touw was emotioneel èn nuchter. De emoties staken de kop op als hij dacht aan het feit hoe de TBC het ouderlijk huis bezocht had, de dood van menige broer en zus tengevolge, terwijl vader het onder de leden had. In gesprekken over de Vloeiweide konden bij Leo de tranen over de wangen biggelen. Dat was zijn verbondenheid met het verleden. Bij de herdenking, die dit jaar voor de 70ste keer zal plaatsvinden, stond Leo Touw als een boom met stevige wortels het verkeer te geleiden. Dat was Leo Touw als lid van het Princenhaagse Mannenkoor en ‘Manusje van alles’, zoals hij zelf beweerde van de flatraad aan de Grote Houw, met zijn trouw aan het heden. Zo lang zijn Gonnie er bij was kon hij nuchter zijn. Zonder moeite verhuisden zij van Princenhage naar de Grote Houw. Dat paste beter bij hun leeftijd dan het huis aan de Haagweg 343 met timmerwerkplaats, zendstation, zendmast enz. 

Betekenisvol
Dat agent Schoenmakers met de Vloeiweide samenwerkte en zoon Kees en Leo op de technische school in Oosterhout jaren aaneen les gaven is de opvallende loop van het leven. Op de Vloeiweide was het opmerkelijk dat Henk en Leo op 3 oktober, tijdens het bezoek van de verrader Lodewijk de Coster, met elkaar van gedachten wisselden. “We hadden hem niet moeten laten gaan; zo’n vent in een rijbroek kan hier toch niet aan de wandel zijn”. De volgende morgen om 5.00 uur was de Duitse inval. Voor mij is Leo Touw een vriend maar ook iemand die – met Gonnie – de Vloeiweide in een veel breder kader heeft getrokken. Waarmee afscheid is genomen van een betekenisvol man voor allen.